De overheid bereidt een herziening van de pachtregelgeving voor. Een wetsvoorstel hiertoe ligt tot 9 februari 2026 ter consultatie. Gedurende deze periode kan iedereen op het voorstel reageren.

Wat verandert er?

De overheid heeft als doel om tot een nieuw pachtstelsel te komen, dat toekomstbestendig is en aansluit bij de behoeften en belangen van pachters (een zo goed mogelijk inkomen te verwerven met gebruikmaking van de pachtgrond) en van verpachters (om ook in de toekomst een goed rendement uit de grond te kunnen blijven halen). In het bijzonder heeft de nieuwe pachtregelgeving als doel om langjarige pacht te stimuleren. Pacht is een belangrijk financieringsinstrument voor agrariërs, en langjarige pacht geeft agrariërs de mogelijkheid om hun bedrijf geleidelijk op te bouwen en te investeren in een toekomst met perspectief. Daarnaast beoogt de nieuwe pachtregelgeving om meer ruimte te bieden aan partijen om duurzaamheidsafspraken te maken in pachtovereenkomsten.

Specifiek voor pacht op natuurgronden beoogt de nieuwe pachtregelgeving meer flexibiliteit in de pachtovereenkomsten mogelijk te maken als dat nodig is om natuurdoelstellingen te realiseren en te beheren.

Nieuwe pachtvormen

Het wetsvoorstel introduceert nieuwe pachtvormen, namelijk:

1. Standaardpacht, met een looptijd van minimaal 24 jaar. Deze pachtvorm wordt de standaard pachtvorm ter vervanging van de huidige reguliere pacht. De aanvangsprijs wordt bepaald door de markt, gekoppeld aan een jaarlijkse veranderindexatie. Er bestaat geen continuatierecht (recht om onder voorwaarden de pachtovereenkomst voort te zetten).
2. Continuatiepacht. Deze pachtvorm betreft een aangepaste voortzetting van de huidige reguliere pacht. Continuatiepacht verschilt van de bestaande reguliere pacht, doordat de pachtprijs is gebaseerd op een vrije aanvangsprijs gekoppeld aan een jaarlijkse veranderindexatie in plaats van op pachtnormen.
3. Kortlopende pacht, met een looptijd van maximaal 12 jaar, waaraan een progressief prijsstelsel wordt verbonden (hoe langer de looptijd, hoe hoger de pachtprijs mag zijn).
4. Teeltpacht, met een looptijd van 1 of 2 jaar met een vrije marktprijs. Deze pachtvorm betreft een iets aangepaste voortzetting van de huidige teeltpacht.
5. Natuurpacht, met een looptijd van minimaal 6 jaar. Deze pachtvorm kan worden aangegaan als de te verpachten gronden een natuurfunctie hebben.

Belangrijkste verschil

In het huidige stelsel is men bij langjarige (reguliere) pacht gebonden aan een maximale pachtprijs, de zogenoemde regionorm. Bij kortlopende (geliberaliseerde) pacht wordt de pachtprijs bepaald door de markt en ligt deze daarom veelal hoger. In het nieuwe stelsel zal daarentegen de pachtprijs hoger zijn naarmate de pachtduur langer is.

Overgangsrecht

Het uitgangspunt is dat het oude recht van toepassing blijft op pachtovereenkomsten die vóór de inwerkingtreding van de wetswijziging zijn aangegaan en waarvan een schriftelijke pachtovereenkomst of een vonnis tot schriftelijke vastlegging uiterlijk één jaar na het in werking treden van de wetswijziging aan de grondkamer ter goedkeuring respectievelijk registratie is ingezonden. Dit betekent onder andere dat de prijsregulering uit het oude recht ook in de toekomst van toepassing blijft op lopende pachtovereenkomsten.