De recente uitspraak van de Raad van State over intern salderen heeft de ruimte voor vergunningverlening verder beperkt. Dit heeft grote consequenties. Dit leidt tot vertragingen, beperkingen en grote onzekerheid, vooral voor ondernemers zonder geldige natuurbeschermingsvergunning, zoals PAS-melders en ondernemers die intern gesaldeerd hebben, wat voor de uitspraak legaal was. Het kabinet wil met een pakket aan maatregelen Nederland weer in beweging krijgen. Hiervoor wordt eenmalig € 1,6 miljard vrijgemaakt, plus € 213 miljoen structureel, naast de € 600 miljoen die in de Voorjaarsnota is vrijgemaakt.

Aanpassing vergunningenstelsel en wetgeving

Na de zomer zal een nieuw vergunningenstelsel gepresenteerd worden dat is gebaseerd op een beter inzicht in de staat van de natuur en alle bijbehorende drukfactoren. Dit moet ook een oplossing bieden voor PAS-melders en bedrijven die gebruik hebben gemaakt van intern salderen.

Overige zaken

• Er wordt gewerkt aan een rekenkundige ondergrens van 1 mol. Projecten die volledig onder deze grens vallen, worden uitgesloten van een natuurvergunningplicht;
• Er volgt rond de zomer een voorstel om de kritische depositiewaarde uit de wet te halen en te vervangen door emissiedoelen;
• Het gebruik van AERIUS blijft voorlopig verplicht, maar er wordt gekeken naar een alternatief.

Maatregelen structurele daling stikstofemissies

Het kabinet wil in 2035 een emissiereductie van 50% (industrie, mobiliteit en bouw) en 42-46% (landbouw) ten opzichte van 2019 realiseren. Voor de landbouw zet zij in op doelsturing, natuurlijk verloop en extra inzet van middelen rond bepaalde Natura 2000-gebieden, zoals met het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. In 2020 was bepaald dat de emissie reeds in 2030 behaald moest worden.

Doelsturing

Doelsturing geeft boeren ruimte om via eigen keuzes stikstofreductie te realiseren. Dit gebeurt via afrekenbare, bedrijfsspecifieke normen voor 2035, die technisch en economisch haalbaar zijn. Boeren kunnen zelf bepalen welke maatregelen zij inzetten, zoals management- of stalmaatregelen. Het kabinet overweegt ondersteunende maatregelen te nemen, onder andere gericht op innovatie. Daarbij is randvoorwaardelijk dat er een juridisch en technisch houdbare doelsturingssystematiek is, waardoor ondernemers kunnen aantonen dat ze aan de norm kunnen voldoen.

Extensiveringsregeling

Het kabinet is samen met de sector bezig met het opzetten van een tijdelijke, vrijwillige extensiveringsregeling voor de melkveehouderij, waarbij de permanente emissiereductie zal worden geborgd. Het plan wordt spoedig verwacht en hiervoor is € 627 miljoen beschikbaar.

Beëindigingsregeling

Het kabinet maakt een vrijwillige beëindigingsregeling mogelijk voor veehouders die willen stoppen, bijvoorbeeld vanwege gebrek aan bedrijfsopvolging. Deze regeling richt zich op gebieden met de meest urgente stikstofproblematiek en draagt bij aan het verminderen van stikstof op kwetsbare Natura 2000-gebieden. Daarnaast ondersteunt de regeling ook andere doelen, zoals het verkleinen van het mestoverschot, de klimaatopgave en natuur- en milieudoelen. Hiervoor is op korte termijn € 750 miljoen voorzien (2026–2028).

Regionale aanpak

Er wordt daarnaast gestart met een regionale aanpak in de gebieden waar de nood het hoogste is: de Veluwe en de Peel. Hierbij wordt gedacht aan het instellen van een strook van 250 meter rond overbelaste hexagonen, met maatwerk per gebied. De opgave voor deze stroken geldt alleen voor (delen van) percelen of gebouwen binnen die stroken. De precieze invulling wordt de komende tijd zorgvuldig samen met provincies uitgewerkt, inclusief de reductieopgave. Hiervoor is € 600 miljoen beschikbaar gemaakt.